تولد فیلمسازی با ذهنیتی پیچیده و خاص
«تيم برتون» 54 ساله شد
سینمای ما-امروز (شنبه) پنجاه‌وچهارمين سالروز تولد «تيم برتون»، كارگردان سرشناس و صاحب‌سبك آمريكايي است.
«تيموتي ويليام برتون» معروف به تيم برتون متولد 25 اوت 1958 در كالفرنياي آمريكا، خالق برخي از تاريك‌ترين و مهيج‌ترين فيلم‌هاي تاريخ سينما ازجمله «سياره ميمون‌ها» «ادوارد دست‌قيچي» و «بيتل جوس» است.
وي اولين‌بار در سال 1985 براي فيلم «ماجراي بزرگ پي» پشت صندلي كارگرداني نشست، اما با فيلم «بيتل جوس» بود كه در سال 1988 به شهرت رسيد.
«تيم برتون» كه 14 فيلم بلند در كارنامه سينمايي‌اش ديده مي‌شود، از معدود كارگرداناني است كه تقريبا در همه ژانرها فيلم ساخته است؛«مريخ حمله مي‌كند» و «سياره ميمون‌ها» در ژانر علمي-داستاني تا «ماهي بزرگ» در ژانر فانتزي، «عروس مرده» نامزد جايزه اسكار در شاخه انيميشن،«سوئيني تاد» در ژانر موزيكال و «چارلي و كارخانه شكلات‌سازي» در ژانر كودكان.
«تيم برتون» در منطقه "بربانک" متولد و بزرگ شد، منطقه‌اي که قطب صنعت فيلم و تلوزيون در هاليوود بود. وي که در دوران کودکي زندگي چندان خوبي نداشت و پدرومادرش به دليل مشغله زياد، توجه چنداني به او نمي‌کردند، بزرگ‌ترين تفريح‌اش نشستن مقابل تلويزيون و تماشاي فيلم بود كه همين امر علاقه به فيلم و سينما را در او ايجاد کرد.
پس از پايان دوره دبيرستان، تيم برتون به انجمن هنر کاليفرنيا رفت و در آنجا در رشته انيميشن دوره کارآموزي گذراند. بعد از گذراندن اين دوره موفق شد در کمپاني "والت ديسني" به‌عنوان دستيار انيماتور شروع به كار كند. وي ابتدا در ديسني چند انيميشن کوتاه ازجمله «وينسنت»(1982) را ساخت که در چند جشنواره خوش درخشيد. برتون از قدرت تخيل فوق‌العاده‌اي برخوردار بود که با انديشه‌هاي خاص و ويژه‌اي که داشت آميخته بود كه اليته اين ديدگاه‌ها چندان با سياست‌هاي ديسني هماهنگي نداشت.
در سال 1985 بود كه تيم برتون اولين فيلم بلند خود را کارگرداني کرد. اين فيلم که «ماجراي بزرگ پي.وي» نام داشت، داستان کودکي را در قالب يک مرد بيان مي‌کرد. قهرمان قصه "پي.وي هرمن" نام داشت که در جست‌وجوي دوچرخه گمشده خود به همه جا مي‌رود. اين فيلم به‌طور کامل دربرگيرنده تفكرات برتون بود.
اين كارگردان سرشناس دومين فيلم بلند خود را با نام «بيتل جويس» در سال 1988 ساخت كه بسيار درخشان‌تر از «ماجراي بزرگ پي.وي» بود. اين فيلم يك کمدي جذاب با جلوه‌هاي ويژه ماهرانه درباره زن و شوهر مرده‌اي بود که قصد دارند مستاجرين شرور خانه‌شان را بيرون بيندازند و براي اين کار از روحي وحشتناک به‌نام "بيتل جويس" کمک مي‌گيرند.
عمده شهرت برتون به‌واسطه آغاز ساخت سري فيلم‌هاي "بتمن" بود. برتون در سال 1989 سراغ يک داستان کميک معروف درباره قهرماني نقاب‌دار به‌نام "بتمن" رفت. اين فيلم با هزينه 50 ميليون دلاري ساخته شد و بسيار مورد استقبال منتقدين و تماشاگران قرار گرفت. اين استقبال کمپاني برادران وارنر را ترغيب كرد تا سفارش ساخت قسمت دوم را نيز به برتون بدهند.
فيلم بعدي برتون «ادوارد دست قيچي» بود كه در سال 1990 ساخته شد، فيلمي تلخ كه از همه ويژگي‌هاي فيلم‌هاي برتون برخوردار بود. اين فيلم ماجراي افسانه‌اي درباره پسري به‌نام "ادوارد" است که به‌جاي دو دست، دو قيچي دارد. پسري که در شب کريسمس آرزويي جز اينکه به يک انسان معمولي تبديل شود ندارد.
«جاني دپ» که بعد از اين فيلم در چند پروژه ديگر نيز با برتون همکاري کرد، در اين فيلم در نقش ادوارد بازي بسيار چشم‌گيري به نمايش گذاشت.
در سال 1992 بود كه برتون دنباله فيلم «بتمن» را که به کمپاني برادران وارنر وعده داده بود ساخت. اين فيلم «بتمن بازمي‌گردد» نام داشت و خوش ساخت‌تر از فيلم قبلي بود.
دو سال بعد از آن برتون فيلم «ادوود» را ساخت. اين فيلم درباره زندگي و فيلم‌هاي بدترين کارگردان تاريخ سينما به‌نام «ادوارد دي‌وود جونيور» بود. برتون خود اين فيلم را يکي از بهترين و کامل‌ترين فيلم‌هايش مي‌داند. اين فيلم نامزد دريافت نخل طلاي جشنواره کن بود.
برتون در سال 1996 به سراغ يک پروژه بزرگ درباره حمله موجودات مريخي به کره زمين رفت كه «مريخ حمله مي‌کند» نام داشت. اين فيلم چندان مورد استقبال منتقدين قرار نگرفت، اما تصويري که برتون از موجودات فضايي ارائه داد در نوع خود جذاب بود.
فيلم بعدي برتون ماجرايي ترسناك درباره يک قاتل زنجيره‌اي خون‌خوار در انگلستان قرن نوزدهم بود. فضاسازي فيلم همان فضاسازي فيلم‌هاي برتون بود، اما ماجرايي که برتون برروي آن دست گذاشت با فيلم‌هاي قبلي متفاوت بود. درهرحال «اسليپي هالو» فيلم موفقي شد كه «جاني دپ» در نقش يک کارآگاه در آن بازي كرد.
برتون فيلم «سياره ميمون‌ها» را در سال 2001 ساخت كه با گريم‌هاي فوق‌العاده‌اي که هنرپيشه‌هاي معروف را به شکل موجوداتي ميمون‌نما در سياره‌اي ديگر درآورده بود بسيار مورد توجه تماشاگران قرار گرفت.
«چارلي و کارخانه شکلات سازي» كه در سال 2005 به پرده سينما آمد، فيلمي فانتزي بود كه برگرفته از تخيلات و دنياي ذهني برتون بود. "ويلي ونکا" كه جاني دپ نقش آن را بازي مي‌كرد، کودکي است که حسرت خوردن شکلات و شيريني موجب شده او بزرگ‌ترين کارخانه شکلات سازي را بسازد و خوشمزه‌ترين شکلات‌ها را توليد کند، در حاليکه همواره سايه پدري که دندانپزشک بوده و خوردن شکلات را براي او ممنوع مي‌کرده را در زندگي‌اش احساس مي‌کند.
در پروژه بعدي برتون بارديگر به حرفه اصلي‌اش انيميشن سازي رو آورد و اثري درخشان، زيبا و جذاب را بر گرفته از موضوعي که هميشه به آن علاقه نشان داده يعني تقابل و آميختگي دنياي زندگان و مردگان را به‌تصوير كشيد. اين انيميشن « عروس مرده» نام داشت. اين فيلم در سال 2005 نامزد جايزه اسكار بهترين انيميشن بود.
«تيم برتون» كه سال گذشته رياست هيات داوران شصت‌وسومين جشنواره فيلم كن را برعهده داشت، با انيميشن سه‌بعدي «آليس در سرزمين عجايب» در افتتاحيه جشنواره كن حضور داشت. اين فيلم داستان دختري است که به سرزميني مرموز و عجيب قدم ميگذارد، جايي که تمام شخصيت هاي ديگر هم در آن معمولي نيستند.
اين فيلم‌ساز صاحب‌نام در سال 2007 جايزه شير طلاي افتخاري جشنواره ونيز را به‌پاس يك عمر دستاورد سينمايي دريافت كرد.
منبع :
ایسنا
|
