سینمای ما - «بتمن» چیزی بیشتر از یک داستان مصور (کامیک‌بوک) نیست. اما «شوالیه تاریکیِ» کریستوفر نولان فیلمی فراموش‌نشدنی و یک تراژدی جذاب و سرگرم‌کننده است که می‌تواند قلب‌تان را سخت به تپش انداخته و شما را به حیرت اندازد. نولان کاراکترهایی را به وجود آورده که ما می‌توانیم دوستشان بداریم، نگران‌شان باشیم، در غم و غصه آن‌ها شریک باشیم و یا این‌که از آن‌ها متنفر باشیم. و همه این‌ها بخاطر اجرا، کارگردانی، فیلمنامه و کیفیت بسیار بالا و بی‌عیب و نقص مسائل فنی و یک گروه تولید خارق‌العاده و بی‌نظیر است.
«شوالیه تاریکی» یک حکایت ساده‌انگارانه، سطحی و کلیشه‌ای از رویارویی خیر و شر نیست. البته در این‌جا هم خیر و شر وجود دارد، بتمن خیر و آدم خوب داستان است و جوکر شر و آدم بد ماجراست. اما بتمن بیشتر از آن‌چه که وانمود می‌کند و سعی در پنهان نمودن خود در سایه دارد، پیچیده و البته سردرگم و سرگشته به نظر می‌رسد: او در هیاهوی گاتهام‌سیتی و ساکنین آن و در کنار شغل و حرفه‌اش مترصد به دام انداختن عامل یا عاملین مرگ پلیس‌ها و مردم است. و اما جوکر بیشتر از یک آدم رذل و شرور به نظر می‌رسد. در واقع او یک مِفیستوفِلس یا خود شیطان است که اعمال و رفتارش را به شکلی کاملا شیطانی طراحی و اجرا می‌کند و مخالفینش را به بدترین شکل نابود کرده یا تحت فشار و تنگنا قرار می‌دهد. ساختار فیلم بر اساس حکایت لجر بنا شده است. آیا لجر می‌تواند اولین برنده جایزه اسکار پس از مرگ (پس از پیتر فینچ برای فیلم «شبکه» در سال1976) باشد؟ الهام‌بخش واقعیِ قدرت، جذابیت و تاثیرگذاری نقش جوکر شخصیت و کاراکتری تحت همین عنوان در یک اثر کلاسیک صامت به اسم «مردی که خندید» (پل لِنی) محصول 1928 است. دلقک‌بازی، لوده‌گری‌ها و همینطور گریم چهره‌اش بیشتر از هرچیز غلوآمیز بوده و نوعی شلختگی و بدلباسی محسوب می‌شود. قهقهه‌هایش در برابر دشمنانش مو بر اندام تماشاگران راست می‌کند. او فقط به دنبال انتقام گرفتن و آزار رساندن یا نابودی دشمنان و مخالفینش است. رفتار او بی‌نهایت خشونت‌آمیز و بیمارگونه است که می‌تواند ناشی از زورگویی‌ها و رفتار خشن پدرش در دوران کودکی‌اش باشد. او در جایی در اواخر فیلم در یک طرح و برنامه شیطانی از دو نفر در قسمت بارِ کشتی دعوت می‌کند تا با او بروند تا قبل از این‌که آن‌ها به واسطه شغل سخت و طاقت فرسای‌شان خودشان را به نابودی بکشانند او خودش این کار را با آن‌ها انجام دهد. در قاموس او ترحم و دلسوزی جایی ندارد. او در سرتاسر فیلم در فکر توطئه و به زانو درآوردن جبهه مخالف و قدرتمندش، بتمن (کریستین بیل)، فرماندار گوردون (گری اولدمن) و یک وکیل دادگستری ایالتی، هاروِی دِنت (آرون اِکهارت) بوده و مترصد لحظه‌ای غفلت و لغزش اخلاقی از سوی آن‌هاست. اما در پایان، افسانه اصول اخلاقی آسیب‌ناپذیر و غیر قابل نفوذ بتمن، بر خلاف انتظار تماشاگران تا حدودی مورد تهدید قرار می‌گیرد.
بخاطر گروه بازیگران بسیار قوی و کارآمد و عوامل اجرایی قدرتمند و حرفه‌ای و همینطور بخاطر این‌که فیلم به جلوه‌های ویژه منحصر بفرد و خارق‌العاده خود اجازه نمی‌دهد تا درام انسانی جاری در فیلم را تحت‌الشعاع قرار دهد، ما ابتدا از این درام عمیق و ژرف‌اندیش غافلگیر و شگفت‌زده شده و سپس به شکل عمیقی تحت تاثیر فیلم قرار می‌گیریم. اِکهارت در نقش دِنت خارق‌العاده ظاهر شده. کاراکتر اِکهارت در فیلم سرنوشت ناخوشایند و غم‌انگیزی پیدا می‌کند. او از یک انسان معقول و دوست‌داشتنی به آدمی نابکار و بدسیرت تغییر ماهیت پیدا می‌کند تا فرجام و سرنوشتی بی‌نهایت تلخ و ناگوار داشته باشد. اِکهارت نیز با تیزهوشی و با استفاده از ویژگی‌های نقش استثنایی‌اش به خوبی استعدادهایش را نشان داده است. هر آنچه که در این فیلم اتفاق می‌افتد جز اتفاقات معمولی و مرسوم یک فیلم کامیک‌بوک بوده و از ویژگی‌های ذاتی آن به شمار می‌رود که البته این بار به بهترین شکل به روی پرده منتقل شده است. به همین خاطر «شوالیه تاریکی» به سرعت به درون ما نفوذ کرده و ما را به سوی خود جذب می‌کند.
جلوه‌های ویژه فیلم فوق‌العاده است. جلوه‌های ویژه بیشتر روی انفجارها و چند سکانس نهایی فیلم متمرکز شده است. با این حال در طول فیلم شاهد صحنه‌هایی باشکوه و پر از جزئیات دقیق و کاملا طبیعی هستیم. لوکیشن‌های فیلم در شیکاگو قرار دارند، اما نولان از به تصویر کشیدن مکان‌های شناخته شده و معروفی مثل لنگرگاه ماریا سیتی، ساختمان Wrigley یا چشم‌اندازهای شهری به شکلی آگاهانه و تعمدی اجتناب ورزیده است. با این حال اهالی شیکاگو بسیاری از مکان‌های شهر، بویژه خیابان لازال و Lower Week Drive را تشخیص خواهند داد. فیلم نولان یک فیلم سفرنامه‌ای نیست که به دنبال جذابیت‌های شهری و توریستی باشد. در واقع نولان، توده‌ای عظیم و خراب‌آبادی از آسمانخراش‌ها را به تصویر کشیده و سکانس‌های مهم و کلیدی فیلمش را نیز در برج ناتمام و عظیم Trump فیلمبرداری کرده است. بتمن از فراز ساختمان‌های مرتفع و سر به فلک کشیده و آسمانخراش‌ها مدام تغییر مکان می‌دهد و به این سو و آن سو می‌رود، انگار که به وسیله شبکه‌ای از سیم‌ها و کابل‌های نامرئی در آسمان معلق باشد.
فیلم طرح داستان کم و بیش پیچیده‌ای دارد از جمله تلاش‌ها و توطئه‌های جوکر برای تحقیر و به شکست کشاندن نیرو‌های منتسب به بتمنو فرماندار گوردون و همینطور آشکار نمودن هویت و زندگی اسرارآمیز بتمن. او برای رسیدن به هدفش که همان ضربه‌زدن نهایی به بتمن است، گوردون و دِنت را در فهرست اصلی هدف خود قرار داده و در کنار آن شروع به نقشه کشیدن و طرح توطئه‌ای بیرحمانه و ناجوانمردانه برای به شکست کشاندن رابطه عاشقانه بزرگ زندگی بروس وین می‌کند. طبق این برنامه یا توطئه هاروِی دِنت عاشق و دلباخته راشل ادواردز (مگی گیلنهال) می‌شود. حیله‌ها و ترفندهای جوکر بسیار سنگدلانه و بیرحمانه هستند، و البته در این میان او از هویت واقعی بتمنهیچ اطلاعی ندارد. فیلمنامه کریستوفر نولان و برادرش جوناتان عمیق، حساب شده و تا حدودی شاعرانه است و درست همان چیزی ست که ما از این دو نفر انتظار داشتیم.
دو کاراکتر فرعی بسیار مهم و تاثیرگذار در فیلم وجود دارد که نقش آن‌ها به شکل استادانه‌ای توسط دو بازیگر بزرگ، مورگان فریمن و مایکل کین، ایفا شده است. فریمن در نقش دانشمند نابغه‌ای به اسم لوسیوس فاکس ظاهر شده است. کسی که بروس وین را مامور تشکیل مرکز ستاد فرماندهی مخفی کرده و در ضمن مخالف شیوه استراق سمع از شهروندان گاتهام سیتی توسط اوست. در ضمن عقاید و مواضع او اشاره مستقیمی به مفاهیم و عقاید سیاسی متداول و رایج در دنیای امروز دارد. کین هم نقش آلفرد، سرپیشخدمت وفادار بروس وین را بازی کرده است. او کسی ست که وین را بیشتر از هر کس دیگری در این دنیا می‌شناسد و اوراق و مدارک بسیاری درباره او، زندگی و گذشته‌اش در دست دارد.
نولان، همچنین قسمت قبلی، «بتمن می‌آغازد» (2005) را هم کارگردانی کرده که یکی از بهترین قسمت‌های مجموعه بتمن به شمار می‌رود. او با این فیلم به نقاط تاریک و جزئیات بیشتری از خاستگاه و نژاد و همچنین انگیزه‌ها و دلایل بروس وین برای زندگی مخفی، دو هویت بودنش و الزام‌هایش پرداخت. اکنون در آخرین فیلم از این مجموعه کمی بیشتر به جوکر معطوف شده و گذشته و زندگی او را هم مورد توجه قرار داده است. البته در «شوالیه تاریکی» به دوران کودکی بتمن اشاره چندانی نمی‌شود، اما ما حتما تصاویر کودکی او و خانواده‌اش را از فیلم قبلی به خوبی به یاد داریم و به خوبی می‌دانیم که این نبرد و کارزار میان دو آدم بالغ و بزرگسال است. شاید خودِ آن‌ها _ بتمن و جوکر _ هم به طور غریزی سرمنشاء مشکلات رفتاری را که ناخواسته بدان مبتلا شده‌اند را می‌فهمند و متوجه هستند. رویدادها و وقایع فرازمینی در قلمرو ژانر کامیک‌بوک اساسی‌ترین مساله به نظر می‌رسد. «مرد عنکبوتی2» ممکن است به خوبی اوج و همینطور ویژگی سنتی و قراردادی فیلم‌های ساخته براساس قهرمانان کامیک بوک را نشان می‌دهد اما در فیلمی مثل «پسر جهنمی2» (2008) هم کارگردان با آزادی و دست باز علایق و سلایق خود را در به تصویر کشیدن تصورات و رویاهایی که روزی ناممکن به نظر می‌رسید به کار برده است. اما در حال حاضر «مرد آهنی» و در جایگاهی بالاتر، «شوالیه تاریکی» عمق و معنای بیشتری به این ژانر بخشیده‌اند و عمیق‌تر و ژرف‌تر به داستان‌های کامیک‌بوک نگاه کرده‌اند. سازندگان «شوالیه تاریکی» به خوبی متوجه بوده‌اند که این داستان‌ها در کنار وجه سرگرم‌کنندگی‌شان درباره ترس‌ها، احساسات، بیم امید و تردیدهای انسانی نیز هست. و خاستگاه و منشاء افسانه بتمن را باید در فیلم نوآر جست که این مساله به اهمیت بیشتر فیلم می‌افزاید.
نولان در دومین بتمن‌اش آزادی عمل بیشتری نسبت به کارگردان‌های قبلی این مجموعه داشته و تغییرات و دگرگونی‌های مثبتی اعمال کرده است. او محدوده احساسات بشری بروس وین را گسترش داده و به عمق نگرانی‌ها، دلواپسی‌ها، تردید‌ها و رنج‌های یک انسان نفوذ کرده و به نگاه تازه‌ای به این اسطوره شکست‌ناپذیر ادبیات و سینمای آمریکا دست یافته است.