اختصاصی سینمای ما – حسن الحسنی – لندن: اگر آرشیو کلیشه‌ها در نقدها وجود داشت، به هر جای آن که سر می‌زدید، به عنوان نقد «سریع و آتشین» هم می‌شد ازش استفاده کرد. حالا که چنین آرشیوی نیست، هر کسی که نقد چند فیلم اکشن را خوانده باشد، اکثر نکاتی که در نقد «سریع و آتشین» به آن‌ها اشاره خواهد شد را خوانده است.
«سریع و آتشین» چهارمین فیلم این مجموعه است. اما دو فیلم قبلی موفقیت فیلم اول را نداشتند و بازیگران فیلم اول هم در دو فیلم پیشین نبودند. پس به نوعی، «سریع و آتشین 4» اولین دنباله فیلم اریژینال است: مثل فیلم اول هم فروش خوبی داشت و بازیگر های اصلی را بار دیگر دور هم جمع کرد. خیلی‌ها هم دلیل موفقیت فیلم را همین دور هم جمع شدن بازیگرهای اصلی (فیلم اول) می‌دانند. «سریع و آتشین 4» در سه روز اول نمایش‌اش 72.5 میلیون دلار فروش داشت (فقط در آمریکا) که تا این‌جای سال 2009 رکورددار است. این فروش هم در آوریل بود، ماهی که معمولا پرفروش نیست. چرا تا این حد در گیشه موفق بود؟ بازیگرهای فیلم هم که هیچ‌کدام ستاره نیستند. هیچ‌کدام‌شان به تنهایی نمی‌توانند یک فیلم را بر دوش بکشند. البته وین دیزل در یکی، دو مورد این کار را کرد... اما بدون موفقیت! چند تا فیلم از بازیگرهای اصلی دیده‌اید؟ می‌توانید سه فیلم که در آن بوده‌اند را نام برید؟ من که نمی‌توانم. در نتیجه دلیل موفقیت فیلم در گیشه، بازیگرها (حداقل هر کدام‌شان به تنهایی) نیستند. شاید دلیل‌اش این نستالژی باشد: ملت گروهی می‌روند تا فیلمی را چند سال پیش با بر و بچ دیده‌اند را دوباره با هم ببینند. از آن جا هم که «سریع و آتشین 4» اهمیتی به دو فیلم قبلی نمی‌دهد، و داستان را از همان جا که فیلم اول به پایان رسید، ادامه می‌دهد، این احساس را دارد که برویم و با بچه‌ها ادامه‌ی فیلم اول را ببینیم. شاید هم دلیل موفقیت فیلم این باشد که این گروه بازیگران ناستاره، وقتی که در کنار هم قرار می‌گیرند، می‌شوند کهکشانی پر نور!
دلیل موفقیت فیلم در گیشه هر چه هست، باشد. «سریع و آتشین» کارش را خوب بلد است و مخاطب‌اش را خوب می‌شناسد. 18-19 ساله‌ها و عشق سرعت‌ها. اگر با لایی کشیدن ساعت سه شب در اتوبان چمران و مدرس حال می‌کنید، خوب فیلم المان‌های زیادی دارد که از آن‌ها لذت ببرید. برای 18-19 ساله‌های اکشن‌دوست هم شخصیتی قوی (به معنای واقعی واژه) در فیلم نیاز است. که «سریع و آتشین» وین دیزل را دارد. پس برای مخاطب‌های‌اش فیلم لذت‌بخشی ست. اما مشکل همین است: «سریع و آتشین» دقیقا همان چیزی ست که از آن انتظار داریم و بس. فیلمی ست که در آن داستان بهانه‌ای ست که صحنه‌های اکشن را به هم بپیونداند. از همان اول فیلم هر اتفاقی که رخ می‌دهد، آخرش به یک مسابقه و تعقیب ختم می‌شود: دام (وین دیزل) و برایان (پل واکر) می‌خواهند عضو گروه آدم‌بد‌ها شوند... مسابقه و تعقیب؛ می‌خواهند از آمریکا به مکزیک بروند... مسابقه و تعقیت در تونل؛ می‌خواهند از دست آدم‌بد‌ها فرار کنند... مسابقه و تعقیب! البته این را هم بگوییم که صحنه‌های تعقیب و گریز فیلم زیبا و هیجان‌آورند. اما ژانر اکشن دیگر به جایی رسیده است که صرفا به خاطر خوب بودن اکشن‌اش نمی‌شود از آن تعریف کرد. دیگر خوب بودن اکشن فیلم‌های اکشن معمولی شده است... وظیفه‌شان است.
مشکل اینجاست که «سریع و آتشین» فقط صحنه‌های اکشن‌‌اش را دارد. و فرای از آن هیچ حرفی برای گفتن ندارد و مجموعه‌ای از کلیشه‌هاست. البته کار جاستین لین (کارگردان) قابل قبول است: «سریع و آتشین» فیلمنامه خوبی که ندارد، بازیگرها هم بازیگر نیستند. از این بهتر نمی‌شد.
با تمام این‌ها، اگر ذهن‌مان را خاموش کنیم و بی‌خیال بازی بد و فیلم‌نامه ضعیف فیلم شویم، می‌توانیم از «سریع و آتشین» لذت ببریم. اگر هم فیلم را به جای سینما در خانه می‌بینید، که بزنید جلو و صحنه‌های اکشن‌اش را ببینید... تمام المان‌های مثبت فیلم را می‌بینید و وقت‌تان را هم تلف نمی‌کنید. اما من فیلم را در سینما دیدم. و بعد از این که تا خانه با بچه‌ها جو زده و به شوخی سریع راندم، تنها دلیلی که فیلم در یادم ماند همین نقد بود. به غیر از زمان حال، به محض اینکه فیلم تمام شود، کاملا نسبت به‌اش بی‌تفاوت هستید و از یادتان می‌رود.
فقط دو نکته دیگر را بگویم و تمام. داشتم مطلبی برای دانشگاه در مورد «گودزیلا» آماده می‌کردم. در تحقیق‌ام به نکته جالبی برخوردم: سینمادارها به تهیه‌کننده‌ها گفته بودند که مخاطب‌ها اصلی فیلم‌های «گودزیلا» بچه‌ها هستند، پس صحنه‌های اکشن‌اش را زیاد کنید؛ برای این که همین که صحنه‌ای اکشن برای چند دقیقه روی پرده نباشد، بچه‌ها خسته می‌شوند و شروع می‌کنند به خراب کردن صندلی‌ها و رویی‌شان را کندن. به نوعی این موضوع شامل «سریع و آتشین» هم می‌شود. برای اینکه بیننده‌ها خسته نشوند، تا توانسته‌اند در فیلم صحنه‌های اکشن گنجانده‌اند.
و اما نکته دوم. در مترو که بودم، در مجله‌ای که مسافر کنارم می‌خواند، پاراگراف جالبی در مورد وین دیزل و بازی‌اش نوشته شده بود. گفته بود که باید لقب وین دیزل را بگذارند یخچال. وین دیزل به همان محکمی ست، بازی‌اش به همان سردی ست، و شخصیت‌های او به اندازه‌ی یکی از لوازم معمولی آشپزخانه جالب‌اند. اگر می‌شد که چیزی در بازی او حس کرد، می‌توانستیم بگوییم که پرسونای او شخصیت خشمگین، جدی و ساکت است. اما وین دیزل فقط می‌تواند که از یک نقطه به نقطه‌ی دیگر برود، دیالوگ بگوید و فقط باشد. همین! این یخچال هیچ روح و شخصیت درونی‌ای ندارد. در را که ببندی، چراغ‌اش هم خاموش می‌شود!