سینمای ما - حامد مظفری: «فرشتگان و شیاطین» دنباله کم سر و صداتر یک فیلم بسیار جنجال برانگیز به نام «رمز داوینچی» است. فیلم شاید موفقیت گیشه‌ای و توجه عمومی فیلم اول را به دست نیاورد اما از کارگردان بسیار کاربلدی مثل ران هاوارد انتظار می‌رود ایرادات ساختاری و ضعف‌های بی‌شمار آن فیلم را کم کند.


درباره فیلم:
اگرچه رمان «فرشتگان و شیاطین» حدودا سه سال زودتر از رمان «رمز داوینچی» نوشته و منتشر شده بود اما فیلم‌های سینمایی برگرفته از این دو رمان با توالی زمانی کاملا برعکس، ساخته و اکران شدند. ابتدا در سال 2006 «رمز داوینچی» ساخته و به اکران درآمد و هم اکنون نیز «فرشتگان وشیاطین» به پرده سینماهای جهان راه یافته است. مایه‌های تعقیب و گریز موجود در «فرشتگان و شیاطین» نسبت به «رمز داوینچی» افزایش چشمگیری داشته است و روایت یک داستان پرتعلیق و همراه با شمارش معکوس زمانی، موجب شده که استقبال از این فیلم حداقل در روزهای آغازین اکران آن خیلی خوب باشد و فروش نسبی آن در هفت روز ابتدایی اکران به رقم 46 میلیون دلار برسد. شاید بتوان پاره‌ای از اقبال مخاطبان به این فیلم را به حضور تام هنکس که این روزها دیگر به یک بازیگر پیشکسوت هالیوودی و یکی از بهترین الگوهای بازیگری، تبدیل شده، نسبت داد. هر چند بازیگر مقابل وی یعنی آیلت زورر نیز خیلی کوشیده تا به بهترین شکل در نقش یک بازیگر مکمل ایفای نقش کند اما باید گفت همچنان این تام هنکس است که به عنوان وزنه‌ای قابل اعتماد در مرکز ثقل دومین اقتباس سینمایی از آثار دن براون قرار گرفته است. هنکس کاملا فرز و چالاک در نقش رابرت لانگدون بازی کرده و به زیباترین صورت ممکن هم ذکاوت و هوشمندی ذاتی این کاراکتر را به نمایش می‌گذارد.


نظرات منتقدان:
راجر ایبرت- ماجراهای «فرشتگان و شیاطین» تنها به کسری از ثانیه وابسته است چرا که هر آن امکان دارد، بمب ساعتی کار گذاشته شده به وسیله ایلیومیناتی واتیکان را منهدم کند. این مساله به اندازه کافی هیجان‌انگیز است و هیجان زمانی دو چندان می‌شود که می‌بینیم کامِرلِنگو یعنی کشیشی که از سوی واتیکان، وظایف بسیاری برعهده وی گذاشته شده، بدون اعلام قبلی، وارد کالج کاردینال‌ها شده و در مورد تاریخچه پیدایش کلیساها برای آنها سخنرانی می‌کند. اما این مردان، منظورم کشیش‌هایی هستند که در واتیکان مستقر شده‌اند، فرصت زیادی برای رهایی از مرگ ندارند و شاید تنها تا چند دقیقه دیگر زنده باشند. کامِرلِنگو از این موضوع مطلع است و به همین دلیل نیروهای گارد پشتیبانی سوییس از او می‌خواهند پیش از آن که انفجاری عظیم رخ دهد، تنها ظرف 15 دقیقه واتیکان را خالی کرده و کشیش‌ها را در خیابان پیتر مستقر سازد. در ادامه تعقیب و گریزهایی را شاهدیم که در محلات مختلف رم روی می‌دهند و بسیار هم تعلیق‌برانگیز و جذاب هستند. در طول فیلم به کرات درباره جنگ میان کلیساها و ایلیومیناتی و جنگ میان مذهب و علم سخن گفته شده است و ما بییندگان هم باید به خاطر اینکه کارگردان در مورد چنین مطالبی به ما آگاهی داده است، از وی متشکر باشیم!!! «فرشتگان و شیاطین» برگرفته از رمانی به همین نام اثر دن براون است که به نوعی می‌توان آن را ادامه دیگر اثر این نویسنده یعنی رمان «رمز داوینچی» دانست که فیلم ساخته شده براساس آن حدود سه سال قبل به نمایش درآمد... پرفسور رابرت لانگدون استاد دانشگاه هاروارد در حال شنا در استخری تفریحی است که به وسیله یک مامور سری واتیکان به رم فراخوانده می‌شود تا بحرانی قریب‌الوقوع را کشف کند. به زودی یک شیشه مهر و موم شده حاوی یک آنتی ماتریال قوی از آزمایشگاهی واقع در ژنو مفقود شده و یک یادداشت از سوی گروهی منسوب به ایلیومیناتی به دست لانگدون می‌رسد. ایلیومیناتی گروهی است که به دلیل رفتارهای زشتی که کلیسای کاتولیک نسبت به گالیله و دیگر دانشمندان روا داشت، در ضدیت کامل با این کلیسا قرار دارد و خواهان از بین بردن آن است. در ادامه رهبر مترقی و محبوب کشیش‌ها می‌میرد و کاردینال‌ها برای انتخاب جانشین وی فراخوانده می‌شوند. چهار کاردینال که در میان سایرین محبوبیت بیشتری داشته و بهترین نفرات برای جانشینی رهبر درگذشته هستند، توسط ایلیومیناتی دزیده شده و قرار است که به ترتیب در ساعات 8، 9، 10 و 11 قبل از نیمه‌شب، اعدام شوند. اینجا است که پرفسور لانگدون باید راهی برای مقابله با این گروه افراطی پیدا کند... شاید یکی از اصلی‌ترین نقاط ضعف فیلم آن باشد که حوادث فیلم بسیار سریع‌تر از حد تصور و با کمترین ظرافت رخ می‌دهند، گویی کارگردان تنها قصد داشته پاره‌ای از مباحث مطرح شده در کتاب دن براون را با تکیه بر رو در رو قرار دادن دانشمندان و کلیسا به فیلم تبدیل کند! به جرات می‌توان گفت نسخه سینمایی «فرشتگان و شیاطین» چیزی بیش از نمایش جدال‌های سطحی درگرفته میان علم و مذهب نیست و این مساله بیش از هر چیز دیگری به فیلم آسیب رسانده است. هر چند می‌توان به صراحت تمام از اندیشه‌های مادی‌گرایانه و غیرمذهبی پرفسور لانگدون سخن گفت اما نمی‌توان خیلی راحت از اینکه کلیسای روزگار ما ضد علم است، صحبت کرد چرا که اگرچه در زمانی دور، کلیسا، اندیشه‌های گالیله را تمسخر کرده بود اما ایلیومیناتی‌ها بهتر است به جای مقابله با کلیسا به مبارزه با اندیشه‌های مدرن افراطی‌گری بپردازند؛ اندیشه‌هایی که این روزها بیش از هر چیز دیگری در حال آسیب رساندن به بشریت هستند.

لیزا شوارتزبام- اجازه بدهید مخاطبان به اظهار نظر درباره «فرشتگان و شیاطین» بپردازند. اجازه بدهید تمام آنها که می‌خواهند درباره تقابلات داستانی فیلم حرف بزنند، سخن خود را واضح و بی‌پرده بیان کنند. تعارضات مفهومی به کار رفته در فیلم بسیارند؛ از تقابل حقیقت و خیال گرفته تا تقابل سرگرمی و اندیشه‌های مذهبی، از تقابل طرح داستانی و آنچه بر پرده سینماها به نمایش درآمده گرفته تا تقابل شخصیتی میان تام هنکس و آنچه که تحت عنوان کاراکتر رابرت لانگدون می‌بینیم؛ کاراکتری که پیش از این و با نوع نگاهش در «رمز داوینچی» اسباب رنجش خاطر واتیکان را فراهم آورده بود! ران هاوارد کارگردان متولد اوکلاهاما پس از ساخته شدن «رمز داوینچی» و به دلیل موضع‌گیری‌های سفت و سخت کلیساها در برابر آن، هیچ‌گاه نتوانسته بود بدون حاشیه به بحث و تبادل نظر درباره ماجراهای روایت شده در فیلمش بپردازد و به همین خاطر مدتی پیش از اکران فیلمش از مخاطبان خواست که ابتدا به طور کامل فیلمش را ببیننند و سپس به ارائه ایرادات موجود در آن بپردازند؛ این خواسته بیش از همه طعنه‌ای بود به کسانی که بدون دیدن «رمز داوینچی» و صرفا براساس شنیده‌های خود در مورد این فیلم، به موضع‌گیری پیرامون آن پرداخته بودند. «فرشتگان و شیاطین» بیش از هر چیزی پر است از گفته‌هایی کوتاه که با لحنی هیستریک بیان می‌شوند؛ گفته‌هایی که در دل تعقیب و گریزهای داستانی قرار گرفته‌اند. نویسندگان فیلمنامه این فیلم یعنی دیوید کوئپ و آکیوا گلدزمن سخنرانی‌های طولانی درباره تاریخ هنر را در میان پیامدهای انتقام‌های خونین قرار داده‌اند که شاید همین مساله بوده که موجب شده تنها افراد سیزده سال به بالا مجاز به تماشای فیلم باشند. عمده جنبش موجود در «فرشتگان و شیاطین» برآمده از دو ماجرای موازی است که در طول فیلم با آنها روبه روییم؛ نخست کاردینال‌هایی که پس از مرگ رهبر خود برای انتخاب جانشین وی در واتیکان گرد هم می‌آیند و دوم بمبی که توسط گروه ایلیومیناتی در واتیکان کار گذاشته شده و باید هر چه زودتر کشف شود. این دو ماجرا و هیجان‌های برآمده از آنها در جذاب‌تر شدن فیلم، نقش شایان توجهی داشته‌اند ضمن اینکه نمی‌بایست از نقش بازیگران رنگارنگی که در این فیلم حضور داشته‌اند، به راحتی بگذریم؛ بازیگرانی مانند تام هنکس، ایوان مک‌گرگور و آیلت زورر که به بهترین شکل کاراکترهای خود را ایفا کرده‌اند.

نکات حاشیه‌ای:
- تهیه‌کنندگان «فرشتگان و شیاطین» مدتی پیش از آغاز اکران فیلم، نسخه‌ای از آن را به ایتالیا برده و در مورد مفاهیم موجود در آن ساعت‌ها با مقامات واتیکان به بحث و تبادل نظر پرداختند و سرانجام توانستند تایید تلویحی آنان را برای اکران جهانی فیلم به دست آورند.

- ران هاوارد کارگردان پنجاه و پنج ساله این فیلم که در بازیگری هم کارنامه پرباری دارد، پیرامون ارتباط خویش با بازیگران «فرشتگان و شیاطین» چنین می‌گوید: "چیزی که کارگردانان برای ارتباط برقرار کردن با بازیگران به آن نیاز دارند، همان حسی است که باید به هنگام اجرای نقش،به بازیگران منتقل کنند. از این حیث و از آنجایی که من سابقه بازیگری هم داشته‌ام خیلی سریع بازیگرانم را به سطح احساسی لازم برای اجرای نقش می‌رساندم و از آن به بعد تنها اجرای زیبای آنها را تماشا می‌کردم!"

مشخصات فیلم:
فرشتگان و شیاطین
Angels & Demons

کارگردان: ران هاوارد
فیلمنامه: دیوید کوئپ، آکیوا گلدزمن بر اساس رمانی از دَن براون
مدیر فیلمبرداری: سالواتوره توتینو، جاش بلیبترو
تدوین: دن هانلی، میشل هیل
طراح صحنه: کیث کانینگهام، الکس کامرون، داون سوئیدرسکی، لوک فریبورن، سینزیا لوفازیو، پیتر راسل، فیل سیمز
موسیقی: هانس زیمر، دانیل ای. پیندر
بازیگران: تام هنکس، ایوان مک‌گرگور، آیلت زورر، استلان اسکارسگارد، آرمن مولر اشتال، پیر فرانچسکو فاوینو، نیکولاج لی کاس، تور لیندهارت، دیوید پاسکوئسی
مدت: 140 دقیقه
محصول 2009 آمریکا
ژانر: تریلر، اسرارآمیز، جنایی

داستان فیلم:
رابرت لانگدون (با بازی تام هنکس) که یک کارشناس علوم ماوراءالطبیعه است با استفاده از فن نشانه‌شناسی، متوجه تجدید حیات یک گروه افراطی زیرزمینی به نام ایلیومیناتی که یکی از قدرتمندترین گروه‌های زیرزمینی است، می‌شود. لانگدون به زودی متوجه می‌شود که سانحه‌ای مرگبار از سوی گروه ایلیومیناتی کلیسای واتیکان را که دشمن همیشگی این گروه است، تهدید می‌کند. لانگدون سرگرم تحقیقات خود در این باره است که ناگهان می‌فهمد زمان به نفع ایلیومیناتی در حرکت است و چرخش عقربه‌های ساعت، در خدمت انفجار بمب ساعتی این گروه قرار گرفته است. او بی‌درنگ خود را به رُم رسانده و در آنجا با یکی از مرموزترین دانشمندان ایتالیایی‌تبار که ویتوریا وِترا (با بازی آیلت زورر) نام دارد، آشنا می‌شود. لانگدون و وِترا برای خنثی کردن عملیات ایلیومیناتی با یکدیگر متحد شده و تلاش می‌کنند با تحقیقات همه‌جانبه‌ای که در مناطق باستانی، سردابه‌های مخوف و دخمه‌های مهر و موم شده، انجام می‌دهند و با کشف نمادهایی که پیشینه‌ای چهارصد ساله دارند، راهی برای نجات واتیکان پیدا کنند.

سایت‌های یاهوموویز و آی.ام.دی.بی