براي 79 سالگي رومن پولانسكي
كارگرداني كه با فيلم‌هاي كوتاهش مشهور شد
سینمای ما-«رومن پولانسكي» ـ كارگردان سرشناس لهستاني برنده اسكار و نخل طلاي كن ـ هفتاد و نهمين سالروز تولدش را پشت سر گذاشت.
«رومن پولانسكي» هجدهم اوت 1933 در پاريس از پدر و مادري لهستاني متولد شد، دوران كودكي‌اش در بحبوحه‌ي جنگ جهاني دوم گذشت و در هشت سالگي آلمان‌ها والدين‌اش را به بازداشتگاه‌هاي مرگ فرستادند.
در دوران حكومت كمونيستي لهستان، «پولانسكي» وارد مدرسه فيلم «لوژ» شد و در طول سال‌هاي تحصيل، چند فيلم كوتاه ساخت و به واسطه آنها به شهرت رسيد كه مهم‌ترين آنها «دو مرد و يك گنجه» (1958) و «وقتي فرشته‌ها سقوط مي‌كنند» (1959) بود كه براي آنها موفق به كسب چند جايزه بين‌المللي شد و شهرتي براي وي خود كسب كرد.
در دهه‌ي 50، «پولانسكي» وارد عرصه بازيگري شد و در فيلم «يك نسل» (1954) به كارگرداني «آندره وايدا» بازي كرد.
وي اولين فيلم بلند خود را در سال 1962 بانام «چاقو در آب» ساخت. اين فيلم اولين اثر مهم سينماي لهستان بعد از جنگ‌جهاني دوم بود كه موضوع غيرمرتبط با جنگ داشت.
فيلمنامه اين اثر كمدي و روانشناسانه را «يرزي اسكوليموفسكي» و «پولانسكي» نوشتند كه مورد تحسين منتقدان فيلم قرار گرفت. اين فيلم جايزهي فيپرشي جشنواره ونيز را گرفت و نامزد جايزه اسكار بهترين فيلم غيرانگليسي شد.
«چاقو در آب» تنها فيلم بلندي بود كه «پولانسكي» در لهستان ساخت و در گيشه سينماها نيز فروش چشم‌گيري داشت.
دومين فيلم «پولانسكي» با نام «تنفر» در انگلستان ساخته شد. اين فيلم ترسناك كه تاثيرگرفته از سبك آثار «آلفرد هيچكاك» و «لوئيس بونوئل» بود، اولين فيلم انگليسي‌زبان «پولانسكي» محسوب مي‌شد كه موفق به كسب جايزه فيپرشي و جايزه خرس نقره‌اي جشنواره برلين شد.
در سال 1966، «پولانسكي» سومين فيلم‌اش را با نام «بن‌بست» روانه سينما كرد. مضمون اصلي اين فيلم الهام‌گرفته از رمان «در انتظار گودو» نوشته «ساموئل بكت» و «جشن تولد» نوشته «هارولد پينتر» بود. اين فيلم جايزه خرس طلاي جشنواره برلين را براي «پولانسكي» به همراه آورد.
در سال 1967، وي فيلم «قاتلين بي‌باك خون‌آشام» را ساخت كه اولين فيلم رنگي او محسوب مي‌شد. پس از آن، «پولانسكي» به آمريكا رفت و با ساخت فيلم پرفروش و موفق «بچه رزماري»، نام خود را بيش از پيش بر سر زبان‌ها انداخت.
اين فيلم يكي از درخشان‌ترين آثار كارنامه سينمايي «پولانسكي» است كه نامزد اسكار بهترين فيلمنامه شد و در جوايز فيلم «دوناتلو» ايتاليا جايزهي بهترين كارگرداني را براي «پولانسكي» به همراه آورد.
در تابستان 1969، همسر اين كارگردان سرشناس در خانه‌اش به طرز وحشيانه‌اي كشته شد و تاثير رواني اين حادثه تلخ به‌خوبي در فيلم «تراژدي مكبث» (1971) قابل درك بود؛ فيلمي كه بازسازي خشن و خونين از اثر معروف شكسپير بود.
«پولانسكي» پس از آن به ايتاليا رفت و در سال 1972 فيلم «چه؟» را با همكاري «مارچلو ماسترياني» ساخت كه شكستي در كارنامه سينمايي او محسوب مي‌شود.
يك سال بعد، او به هاليوود بازگشت و يكي از بهترين فيلم‌هايش يعني «محله چيني‌ها» را ساخت. اين فيلم كه نامزد 11 جايزه اسكار شد، جايزه بهترين بازيگري را براي «جك نيكلسون» و «فاي دوناواي» به‌همراه آورد و اسكار بهترين فيلمنامه را نيز كسب كرد.
از نگاه برخي منتقدان، «محله چيني‌ها» بزرگ‌ترين دستاورد سينمايي «رومن پولانسكي» است. اين فيلم در جوايز «بافتا» آكادمي فيلم انگليس در سال 1975 جايزه بهترين كارگرداني را گرفت و در جوايز «گلدن گلوب» آمريكا نيز همين جايزه را كسب كرد.
«پولانسكي» براي ساخت فيلم بعدي‌اش به اروپا و فرانسه رفت و در سال 1976 فيلم «مستاجر» را ساخت و خودش نيز در آن به ايفاي نقش پرداخت. «مستاجر» را در كنار «تنفر» و «بچه رزماري» مي‌توان سومين قسمت از سه‌گانه‌ي پولانسكي درباره فروپاشي‌هاي عصبي و رواني دانست.
فيلم بعدي «پولانسكي» نيز در فرانسه ساخته شد: «تس» محصول 1979. اين كارگردان سرشناس فيلم‌اش را به همسرش تقديم كرد كه پرهزينه‌ترين فيلم تاريخ سينماي فرانسه تا آن سال به‌شمار مي‌رفت.
اين فيلم كه مورد استقبال تماشاگران و منتقدان قرار گرفت، «پولانسكي» را براي دومين بار نامزد جايزه اسكار بهترين كارگرداني كرد و جايزه «سزار» بهترين فيلم و بهترين كارگرداني را از آكادمي فيلم فرانسه براي او به‌همراه آورد. «تس» همچنين موفق به كسب سه جايزه اسكار بهترين فيلم‌برداري، بهترين طراحي لباس و بهترين كارگردان هنري شد.
فيلم بعدي «پولانسكي» يعني «دزدان دريايي» (1989) هفت سال بعد از فيلم «تس» ساخته شد كه كاري ضعيف و ناموفق بود. «ديوانه‌وار» با بازي «هريسون فورد»، «ماه تلخ» (1992)، «مرگ و دوشيزه» (1994) و «دروازه نهم» (1999) ديگر فيلم‌هاي پولانسكي در دهه 90 بودند.
در سال 2002 بود كه پولانسكي شاهكار سينمايي‌اش را به جهانيان معرفي كرد؛ «پيانيست»، فيلمي درباره جنايت نازي‌ها در جنگ‌جهاني دوم كه هميشه او را آزار مي‌داد.
اين فيلم آميزه‌اي از خاطرات پولانسكي و رمان «مرگ يك شهر» نوشته‌ي «ولاديسلاو اشپيلمن» بود كه آكادمي اسكار را مجبور كرد، سرانجام جايزه بهترين كارگرداني سال 2002 را به او بدهد، هرچند خود او در مراسم حاضر نبود و «هريسون فورد» آن را دريافت كرد.
«پيانيست» جايزه نخل طلاي كن را گرفت و در جوايز «سزار» فرانسه، جايزه بهترين فيلم و بهترين كارگرداني را نيز كسب كرد. شاهكار پولانسكي همچنين جايزه بهترين فيلم «بافتا» انگليس، جايزه بهترين فيلم خارجي جوايز «دوناتلو» ايتاليا و جايزه بهترين فيلم خارجي «گويا» اسپانيا را نيز به افتخارات سازنده آن افزود.
در تابستان 2004، «پولانسكي» فيلمي با نام «اوليور توييست» را براساس رمان معروف «چارلز ديكنز» ساخت.
پولانسكي در سال 2011 با فيلم خداي كشتار» محصول كمپاني سوني و با بازيگران سرشناسي چون «كيت وينسلت»، «جودي فاستر»، «كريستوفر والتز» و «مت ديلون» موفق به كسب جايزه سزار بهترين فيلمنامه اقتباسي، نامزد شير طلا و برنده شير طلاي كوچك شصت و هشتمين جشنواره فيلم ونيز شد. اين فيلم براساس فيلمنامه اقتباسي از نمايش‌نامه برنده جايزه توني نوشته «ياسمين رضا» شده و داستان آن درباره دو زوج است که پس از دعواي فرزندانشان در مدرسه با هم دوست مي شوند. اين فيلم در بروكلين مقابل دوربين رفته است و از آنجايي كه پولانسكي اجازه سفر به اين كشور را نداشت، ساخت آن در پاريس دنبال شد.
پولانسكي در آخرين پروژه سينمايي اش فيلمي به نام «D» را سال 2014 به پرده‌ي سينما خواهد آورد.
اين فيلم كه بسيتمين فيلم بلند كارنامه‌ي سينمايي پولانسكي است به ماجرای رسوايي سياسي «دریفوس» در قرن 19 در فرانسه مي پردازد.
منبع :
ایسنا
|
